Orbita . U Z

...Ilm-fan fazosi uzra!

  • Shrift o'lchamini kattalashtirish
  • Odatiy shrift o'lchami
  • Shrift o'lchamini kichiklashtirish
Bosh sahifa Astronomiya
Astronomiya bo'yicha ma'lumotnoma va qo'llanmalar

Titsius-Bode qonuniyati

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 9
Juda yomon!A'lo! 

Titsius-Bode qonuniyati

Titsius-Bode qonuniyati (shuningdek Bode qonuni nomi bilan ham ma'lum) - sayyoralarning Quyoshdan uzoqlashish tartibi, ya'ni Quyoshgacha bo‘lgan masofalarining (orbitalarning o‘rtacha radiusini) ifodalovchi empirik formula.

Qonuniyat I.D. Titsius tomonidan 1766-yilda taklif etilgan va I.E. Bodening ilmiy ishlari tufayli mashhur bo‘lib ketgan. U quyidagicha keltiriladi: Di=0,3,6,12... ketma-ketlikdagi har bir elementga 4 qo‘shiladi va natijani 10 ga bo‘linadi. Hosil bo‘lgan qiymat i-sayyora orbitasining o‘rtacha radiusiga teng bo‘ladi. Ya'ni:

Di - ketma-ketlikda, birinchi sondan tashqari, keyingi sonlar geometrik progressiyani tashkil qiladi. Ya'ni,

Yangilаndi: 23.11.2018 13:19
 

"Apollon" loyihasi

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 11
Juda yomon!A'lo! 

"Apollon" loyihasi

1961-yil 12-aprelda ilk marta inson koinotga parvoz qildi. Bu rus yigiti Yuriy Gagarin edi. Ushbu buyuk tarixiy hodisa, SSSR koinotni o‘zlashtirishda AQSHdan ancha ilgarilab ketganligidan dalolat berardi. Sovuq urush holatida ikki qarama-qarshi siyosiy qutblar, hamma soha qatori koinotga parvozlar borasida ham o‘zaro kuchli raqobatlashar edi. SSSRning kosmik parvozlar yuzasidan qo‘lga kiritgan ilk ulkan muvaffaqiyati, AQSH hukumatini ham otni qamchilashga majbur qildi.

Gagarinning parvozidan atiga bir oy o‘tib AQSH ham koinotga odam uchirishga urinib ko‘rdi. AQSHlik birinchi fazogir Alan Sheppard "Fridom-7" kosmik kemasida koinotga parvoz qildi. Biroq, NASA raketalarining imkoniyatlari Sheppardni faqat suborbital parvozga olib chiqa olgan xolos. Bu AQSHning "kosmik poyga"da SSSR oldidagi yana bir alamli mag‘lubiyati bo‘ldi. AQSH haqiqiy kosmik parvozni amalga oshirishi uchun yana bir yil vaqt ketdi va 1962-yil fevralidagina fazogir Jon Glen haqiqatan ham orbital parvozni amalga oshirishga muvaffaq bo‘ldi.

Yangilаndi: 21.11.2018 17:42
 

Qisqichbaqasimon tumanlikning paydo bo‘lishi

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 11
Juda yomon!A'lo! 

Qisqichbaqasimon tumanlikning paydo bo‘lishi

1054-yilda shimoliy yarimsharda istiqomat qiluvchi ko‘plab xalqlar osmon sferasida ilgari hecham kuzatilmagan g‘alati yorqin obyektning paydo bo‘lishiga guvoh bo‘lishdi. Buzoq yulduz turkumida yangi, nihoyatda yorqin yulduz paydo bo‘lgandi. Yangi paydo bo‘lgan yulduz keyingi ikki yil davomida asta-sekinlik bilan xiralashib, so‘ngra yana ko‘zdan g‘oyib bo‘lgan. o‘sha voqea haqida eng mufassal ma'lumotlarni Xitoy munajjimlari yozib qoldirishgan. Zamonaviy astronomlar tilida o‘ya yangi yulduz (supernova) chaqnashi deb yuritiladigan mazkur hodisadan keyin, koinotning o‘sha qismida eng o‘tkir ko‘z ham arang ilg‘aydigan juda xira tarqoq gaz buluti qolgan. Keyinchalik ushbu gaz bulutini astronomlar "Qisqichbaqasimon tumanlik" deb atay boshlashgan.

Yangilаndi: 21.11.2018 17:43
 

Vostok-1

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 5
Juda yomon!A'lo! 

Vostok-1

"Vostok-1" - Vostok seriyasidagi, fazogir-uchuvchili fazo kemasi. Insoniyat tarixida birinchi marotaba, bortida inson - fazogirni Yer tevarak-atrofi orbitasiga olib chiqqan tarixiy kosmik kema. 1961-yilning 12-aprel kuni soat 09:07 da Qozog‘istondagi Boyqo‘ng‘ir kosmodromidan, Vostok 8K72K raketa-eltuvchisi yordamida koinotga uchirilgan. Start vaqtidagi massasi 4725 kg. Korpus diametri 2.2 m, uzunligi 4.4 m. Chaqiruv-taxallusi "Qaldirg‘och". Ekipaj 1 kishidan iborat: kosmik kema uchuvchisi - Yuriy Alekseevich Gagarin, chaqiruv-taxallusi "Kedr". Startdan keyin, belgilangan barcha mexanizmlar to‘g‘ri va o‘zaro muvofiq ishlab, 2-soniydan so‘ng, ikkinchi bosqich dvigateli ajralib chiqdi va "Vostok-1" muvaffaqiyatli ravishda orbitaga chiqarildi. Biroq, "Vostok-1" uchun hisoblangan apogey nuqtasi, nazariy hisoblashlardan jiddiy farqqa ega bo‘lib, u hisob-kitoblardagidan 100 km balandroqda, ya'ni, 302 km bo‘lib chiqdi, perigey esa, 175 km ni tashkil etgan. Orbitaga chiqib olgach, fazo kemasini ma'lum nuqtada to‘xtatish va Yer atrofi orbitasi bo‘ylab aylanishga yo‘naltirish zarur edi. Buni amalga oshirish uchun, avvaldan rejalashtirilgan ravishda, uchinchi bosqich dvigatelini o‘chirishga berilgan radiosignalli buyruq bajarilmay qoldi.

Yangilаndi: 12.04.2019 12:15
 

Buyuk Attraktor

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 6
Juda yomon!A'lo! 

Buyuk Attraktor

Yer Quyosh atrofida aylanmoqda. Quyosh esa Galaktika markazi atrofida aylanadi. o‘z navbatida Galaktika ham harakatda bo‘lib, Mahalliy Guruhning boshqa a'zolari bilan borgan sari yaqinlashib boradi. Ushbu to‘da esa, taxminlarga qaraganda, favqulodda ulkan massaga ega bo‘lgan, ulkan obyekt tarafiga tortilmoqda.

 

Koinotning kengayayotganligini bayon qiluvchi Xabbl qonuniga ko‘ra, bizdan olisdagi obyektlar qizilga siljish effektini namoyish qilmoqda va bu degani ular bizdan to‘xtovsiz uzoqlashmoqda deb qaraladi. Bunda nisbatan uzoqda joylashgan obyekt nisbatan tezroq olislashadi. Bu esa ular orasidagi fazoning ham cho‘zilishiga sabab bo‘ladi. Buning natijasida o‘sha obyektlardan yetib kelayotgan elektromagnit nurlanishlar ham, fazoda cho‘zilishga duchor bo‘ladi. Buning natijasida aynan o‘sha effekt - qizilga siljish yuzaga keladi. Olis masofalarda joylashgan obyektlar o‘zaro bir-biriga nisbatan ham qizilga siljishni namoyish qiladi. Ular ham bir-biridan olislashmoqda. Lo‘nda qilib aytganda, koinot to‘xtovsiz kengaymoqda. Kengayish har soniyada yanada va yanada tezlashadi.

Yangilаndi: 05.11.2019 10:02
 


Maqolaning 1 sahifasi, jami 9 sаhifа
Banner

Orbita.Uz infotekasi

Milliy bayramlarimiz

Yaqin kunlardagi rasmiy bayramlar, kasb bayramlari, muhim tarixiy va xalqaro sanalar.

26 - may - Kimyogarlar kuni


1 - iyun - Xalqaro bolalarni himoya qilish kuni


5 - iyun - Iyd al-Fitr - Ramazon hayiti (Dam olish kuni) (oy chiqishiga qarab bir kunga o'zgarishi mumkin)


13 - Iyd al-Adho - Qurbon hayoti kuni (Dam olish kuni) (oy chiqishiga qarab bir kunga o'zgarishi mumkin)


 

1 - Sentyabr - Mustaqillik kuni. (Dam olish kuni)


2 - Sentyabr - Bilimlar kuni.


 

1 - Oktyabr - Ustoz va murabbiylar kuni. (Dam olish kuni)

O'zbekiston shaharlari ob-havo ma'lumotlari

Orbita.Uz do'stlari:

Ziyo istagan qalblar uchun:

O'zbek tilidagi eng katta elektron kutubxona!

​Ўзбекча va o'zbekcha o'zaro transkripsiya!
O'zbekcha va ўзбекча ўзаро транскрипция!

Bizning statistika


Orbital latifalar :) :)

????????????????????????

Agar qizil qalpoqcha,
bo'ridan yorug'lik tezligiga yaqin tezlikda qochsa,
u infraqizil qalpoqchaga aylanadi...


Mavzuga oid boshqa materiallar

Birliklar Konvertori

Birlik / Kattalik turini tanlang:
Qiymatni kiriting:

Natijaviy qiymat:

© Orbita.uz

Kontent statistikasi

Foydalanuvchilar soni : 368
Kiritilgan mаqolalar soni : 880
O'qilgan sahifalar soni : 11715487

Tafakkur durdonalari

Ilm-Fan Taraqqiyotni yetaklovchi kuchdir!