Orbita . U Z

...Ilm-fan fazosi uzra!

  • Shrift o'lchamini kattalashtirish
  • Odatiy shrift o'lchami
  • Shrift o'lchamini kichiklashtirish
Bosh sahifa Maqolalar Ixtirolar tarixi
Ixtirolar tarixi


Yozuv mashinkasi

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 6
Juda yomon!A'lo! 

Yozuv mashinkasi

XIX-asrning 70-yillarida boshlangan mashina inqilobi bir qarashda texnikadan ancha yiroq bo‘lgan faoliyat sohalarini, xususan matn yozish sohasini ham qamrab oldi. Ming yillar mobaynida odamzot matn yozish uchun faqat o‘z qo‘lidan foydalanib kelgan edi. Yozuv mashinkasi ixtiro qilinishi bilan esa, endi matn yozish masalasi ham mexanizm zimmasiga yuklanib, bir necha barobar tezlashdi. Endilikda, muayyan harf, yoki, so‘zlarni qo‘lda yozib o‘tirmasdan, mashinkadagi tegishli klavishni bossa kifoya! Yozuv mashinkasining paydo bo‘lishi inson hayot faoliyatida juda katta ijobiy o‘zgarishlarga sabab bo‘ldi. Xususan, uning natijasida, ish yuritish va kotibiyat, devon ishlaridagi samaradorlik bir necha barobar ortdi.

Yangilаndi: 26.08.2019 11:08
 

Gugurt

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 17
Juda yomon!A'lo! 

Gugurt

Gugurt har doim inson maishiy turmushidagi eng asosiy elementlardan biri bo‘lgan. Bir qarashda arzimas tuyuladigan ushbu narsa uyda bo‘lmasa, pechkangizda o‘t qalay olmaysiz, ovqatingiz pishmaydi va ichingiz ham yorishmay yuraverasiz. Ixxolaynen arzimagan gugurtga ketib, nima sarguzashtlarni boshidan kechirganini esa ko‘pchilik yaxshi eslaydi. Xullas, ro‘zg‘orda markaziy o‘rinlardan birini egallovchi bu matoh istaymizmi, yo‘qmi, o‘zi bilan doim hisoblashishga majbur qiladi.

Biz gugurt donasini quti chetidagi dag‘al devorga chirq etib ishqash orqali, osongina olov chiqaramiz. Va oramizda juda ko‘pchilik, ushbu chirq etgan chaqnash lahzasida, shundoqqina ko‘z o‘ngimizda qandayin kimyoviy reaksiyalar sodir bo‘lgani haqida o‘ylab ham ko‘rmaymiz. Vaholanki, siz bilan biz shu tarzda osongina olov chiqara olishimiz uchun bundayin qulay vositani ixtiro qilish yo‘lida bir zamonlar ne-ne aql egalari bosh qotirmagan deysiz. Ha, ushbu oddiy gugurt haqiqatan ham, odamzotning eng buyuk ixtirolari sirasiga kiradi. Bunga amin bo‘lish uchun, avvallari olov yoqish uchun odamlar qanchalik qiynalishganini esga olish kifoya. «Sannikov yeri» filmi esingizdami? Shaman va ikkita baquvvat yigit olov chiqaraman deb yog‘ochni yog‘ochga obdon ishqashadi.

Yangilаndi: 26.02.2019 09:58
 

Quyma po‘lat

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 15
Juda yomon!A'lo! 

Quyma po‘lat

Temir metallurgiyasi tarixida, butun bashariyat sivilizatsiyasiga katta ta'sir o‘tkazgan uchta inqilobiy burilishlar yuz bergan. Ulardan birinchisi juda qadim zamonlarda, rudadan temirni ajratib olishni va unga termik ishlov berishni yo‘lga qo‘yilgan maxsus gorn pechlarining o‘ylab topilishi bo‘lgan bo‘lsa, ikkinchisi o‘rta asrlarda o‘zlashtirilgan temir va cho‘yanni o‘zaro qayta ishlash jarayoni bo‘lgan. Uchinchi inqilobiy burilish esa XIX asrning ikkinchi yarmiga tegishli bo‘lib, u quyma po‘latning yalpi ishlab chiqarila boshlashi bilan bog‘liq.

Yangilаndi: 30.11.2018 18:05
 

Integral mikrosxemalar

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 52
Juda yomon!A'lo! 

Integral mikrosxemalar

Elektrotexnika va ayniqsa elektronika rivojlanib borar ekan, integral mikrosxemalarning ixtiro qilinishi zamonning inkor etib bo‘lmas jiddiy talabiga aylanib bordi. Deyarli bir vaqtning o‘zida bir-biridan bexabar ikki muhandis ixtirochi - Jek Sent-Kler Kilbi (1923-2005) va Robert Norton Noys (1927-1990) integral mikrosxemani ixtiro qilishgan.

Mutaxassislar integral mikrosxemalarni qisqartirib IMS deb yuritishadi. IMS bu - juda kichik o‘lchamga keltirilgan elektr zanjiri bo‘lib, u turli xil yarimo‘tkazgichlarni qo‘llash asosida tayyorlanadi. Ba'zan IMSni oddiygina qilib mikrochip ham deyiladi. Shunday IMS-mikrochiplar hozirgi kunda deyarli barcha turdagi elektron uskunalarda - oddiy choy qaynatuvchi elektr choynakdan tortib, murakkab kosmik apparatlarda ham keng qo‘llanilmoqda.

Yangilаndi: 11.02.2020 08:36
 

Telegraf

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 11
Juda yomon!A'lo! 

Telegraf

To XIX-asr o‘rtalarigacha bir-birida uzoq shaharlarda va qit'alarda yashovchi odamlar orasida xat-xabar almashinishning yagona vositasi oddiy qog‘oz maktublar bo‘lgan. Qit'alararo xat tashish paroxodlar orqali amalga oshirilgan. Bunda jo‘natuvchi yuborgan xat manzilga yetib borguncha haftalab va b'zan bir oylab vaqt o‘tgan. Masalan, Yevropada yuz bergan biror muhim xabar haqida Amerikada faqat ikki hafta o‘tib boxabar bo‘lishgan. Qit'a ichkarisida esa, xat-xabar almashinuvi choparlar va poyezd orqali yo‘lga qo‘yilgan edi. Bu ham paroxodda pochta tashishdan unchalik ham tez emasdi. Xullas, insoniyat qandaydir tezkor, iloji boricha tez xabar almashinish vositasiga katta ehtiyoj sezardi. Biroq, elektr tokini inson xizmati uchun bo‘ysundirilib, undan xat-xabar almashinishda, ya'ni, telegraf sifatida foydalanishga o‘tilmagunicha, odamlar baribir oddiy qog‘oz pochtadan yaxshiroq variant topa olishmadi. Telegraf ixtiro qilingach esa, bir-birida boshqa qit'alarda yashovchi odamlar ham bir necha daqiqalar ichida zarur xabarni olish imkoniga ega bo‘ldilar.

Yangilаndi: 03.12.2018 11:12
 

Cho‘g‘lanma lampa

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 15
Juda yomon!A'lo! 

Cho‘g‘lanma lampa

Yaqin yillar ichida cho‘g‘lanma lampalar ham tarixga aylanadi. Chunki, ularning zamonasi deyarli tugadi va deyarli barcha rivojlangan mamlakatlarda yoritish tizimlari uchun energiya tejamkor fluoressent lampalardan foydalanishga o‘tilmoqda. Shunga qaramay, cho‘g‘lanma lampaning ham insoniyat tarixidagi ko‘p yillik munosib o‘rnini va xizmatini e'tirof etmaslik adolatdan emas. Deyarli 1 asrdan ziyod vaqt mobaynida cho‘g‘lanma lampalar yoritish tizimlari uchun eng maqbul lampa sifatida idoralar va xonadonlar shiftida o‘z muqim o‘rniga ega bo‘lib keldi. Cho‘g‘lanma lampalar - dunyoni o‘zgartirgan ixtirolardan biridir.

Cho‘g‘lanma lampa - issiqlik energiyasini yorug‘likka aylantirib berish orqali nur taratuvchi sun'iy yoritish manbasidir. Bunda lampa ichida joylashtirilgan va qiyin eruvchan metalldan tayyorlangan o‘ta ingichka spiral metall tola (odatda u volfram metallidan tayyorlangan bo‘ladi) qiziganida o‘zidan nur chiqarishi xossasidan foydalaniladi. Metallning oksidlanish natijasida lampa ishdan chiqishini oldini olish maqsadida, lampa ichidagi havo so‘rib olinadi, ya'ni, vakuumli muhit hosil qilinadi.

Yangilаndi: 24.11.2018 21:35
 


Maqolaning 1 sahifasi, jami 5 sаhifа
Banner

Orbital latifalar :) :)

Matematikning hayotidagi eng go‘zal lahzalari - uning teorema isbotini topgani, lekin, qilgan xatosini hali fahmlamagini vaqtlari bo‘lsa kerak.


Birliklar Konvertori

Birlik / Kattalik turini tanlang:
Qiymatni kiriting:

Natijaviy qiymat:

© Orbita.uz

Kontent statistikasi

Foydalanuvchilar soni : 368
Kiritilgan mаqolalar soni : 880
O'qilgan sahifalar soni : 11716670

Tafakkur durdonalari

Farzandlarimiz bizdan ko'ra kuchli, aqlli va baxtli bo'lishlari shart...

I. Karimov