Tesla

Tesla – Xalqaro Birliklar Tizimi (SI) ga ko‘ra, magnit maydon induksiyasining o‘lchov birligi. Xalqaro belgilanishi T. O‘zbekcha belgilanishi Tl shaklida.

Bir jinsli magnit maydonining 1 Tl induksiyasi bu shunday induksiyaki, unda, magnit induksiyasi vektoriga perpendikulyar bo‘lgan, ichidan 1 amper tok oqib o‘tayotgan, hamda, uzunligi 1 metr bo‘lgan to‘g‘ri chiziqli o‘tkazgichga 1 nyuton kuch ta’sir etayotgan bo‘ladi.

SI ning asosiy birliklari orqali Tesla quyidagicha ifodalanadi: kg∙s⁻²∙A⁻¹.

Sining hosilaviy birliklari orqali teslani quyidagi nisbatlar bilan ifodalash mumkin:

Vb/m²;
V∙s/m²;
N∙A⁻¹∙m⁻¹.

SI ning hosilaviy birliklariga taalluqli imlo qoidalariga muvofiq, garchi, olim ismi bilan atalgan termin bo‘lsa-da, birlik nomi sifatida «tesla» aynan kichik harflar bilan yoziladi. Uning belgilanishi, ya’ni, «Tl» ifodasi esa, matnning istalgan qismida faqat bosh harf bilan boshlab yoziladi.

Tesla birligining magnit induksiyasining boshqa birliklari bilan nisbatlari:

1 Tl = 10000 gauss;

1 Tl = 1∙10⁹ gamma (geofizikada qo‘llaniladigan birlik).

Birlik nomi Serbiyalik mashhur olim va ixtirochi Nikola Tesla sharafiga nomlangan va O‘lchov va Tarozilar Xalqaro Bosh Konferensiyasining 1960-yildagi XI-konferensiyasida qabul qilingan.

Tabiat va texnikadan misollar:

Tashqi Koinotdagi magnit induksiyasi 0,1 nanotesladan 10 nanoteslagacha bo‘ladi;
Yerning magnit maydoni fazo va vaqt uyg‘unligi bo‘ylab sezilarli o‘zgaradi. Masalan, 50 ° kengliklarda Yer magnit maydonining o‘rtacha induksiyasi 5∙10⁻⁵ Tl ni tashkil qiladi. Ekvatorda (0 ° kenglik) 3,1·10⁻⁵ gacha o‘zgaradi.
Muzlatgich eshigiga yopishtiriladigan suvenir magnit taxminan 5 millitesla maydon hosil qiladi.
Katta Adron Kollayderi (KAK) ning dipol magnitlari 0,54 Tl dan 8,3 Tl gacha maydon hosil qiladi.
Magnit rezonansli tomograf (MRT) uskunasi tomonidan hosil qilinadigan standart magnit maydoni kuchlanganligi 1,5 Tl bo‘ladi.
Quyosh dog‘laridagi kuchlanganlik 10 Tl;
Oq mittilarda 100 Tl atrofida;
Odam tomonidan hosil qilingan va qurilmaning bus-butunligi saqlab qolingan eng katta rekord doimiy magnit maydoni induksiyiasi 1200 Tl;
Laboratoriyada hosil qilingan eng katta rekord magnit maydoni induksiyasi 2,8·10³ Tl;
Atomlarning magnit maydonidagi induksiya 1 kilotesladan 10 kiloteslagacha;
Neytron yulduzlarda 1 megatesladan 100 megateslagacha

bo‘ladi.

Karrali va ulushli birliklari va ularning old qo‘shimchalari.

Karrali birliklar				Ulushli birliklar
Kattalik	Nomi	Belgilanishi		Kattalik	Nomi	Belgilanishi
Kattalik	Nomi	O‘zbekcha	xalqaro	Kattalik	Nomi	O‘zbekcha	xalqaro
10¹ Tl	Dekatesla	daTl	daT	10⁻¹ Tl	Detsitesla	dTl	dT
10² Tl	Gektotesla	gTl	hT	10⁻² Tl	Santitesla	sTl	cT
10³ Tl	Kilotesla	KTl	kT	10⁻³ Tl	Millitesla	mTl	mT
10⁶ Tl	Megatesla	MTl	MT	10⁻⁶ Tl	Mikrotesla	mkTl	μT
10⁹ Tl	Gigatesla	GTl	GT	10⁻⁹ Tl	Nanotesla	nTl	nT
10¹² Tl	Teratesla	TTl	TT	10⁻¹² Tl	Pikotesla	pTl	pT
10¹⁵ Tl	Petatesla	PTl	PT	10⁻¹⁵ Tl	Femtotesla	fTl	fT
10¹⁸ Tl	Eksatesla	ETl	ET	10⁻¹⁸ Tl	Attotesla	aTl	aT
10²¹ Tl	Zetatesla	ZTl	ZT	10⁻²¹ Tl	Zeptotesla	zTl	zT
10²⁴ Tl	Yottavat	YTl	YT	10⁻²⁴ Tl	Yoktotesla	yTl	yT