Astronomiyada qo‘llaniladigan masofa birliklari
Astronomiyada juda katta masofalarni o‘lchash va ifodalash uchun quyidagi maxsus masofa birliklari qo‘llaniladi: Astronomik birlik, Yorug‘lik Yili, hamda, Parsek.
- Astronomik birlik (a.b.) - Yer va Quyosh o‘rtasidagi masofa.
- Yorug‘lik Yili (yor.yil.) - yorug‘likning bir tropik yil muddatda bosib o‘tadigan yili.
- Parsek[1] (pk) - yillik parallaksi bir soniyaga teng bo‘lgan (boshqacha aytganda, yer orbitasining o‘rtacha radiusi bir sekund burchak ostida ko‘rinadigan masofa) masofa.
Jadvalada ushbu birliklar orasidagi munosabatlar keltirilgan.
|
Masofa birligi |
km |
a.b. |
Yor.yili |
pk |
kpk |
Mpk |
|
Kilometr |
1 |
6.69·10−9 |
1.06·10−13 |
3.24·10−14 |
3.24·10−17 |
3.24·10−20 |
|
Astronomik birlik |
1.496·108 |
1 |
1.58·10−5 |
4.85·10−6 |
4.85·10−9 |
4.85·10−12 |
|
Yorug‘lik yili |
9.46·1012 |
6.32·104 |
1 |
3.07·10−1 |
3.07·10−4 |
3.07·10−7 |
|
Parsek |
3.08·1013 |
2.06·105 |
3.26 |
1 |
10−3 |
10−6 |
|
Kiloparsek |
3.08·1016 |
2.06·108 |
3.26·103 |
103 |
1 |
10−3 |
|
Megaparsek |
3.08·1019 |
2.06·1011 |
3.26·106 |
106 |
103 |
1 |
Izoh:
- 1 astronomik birlik = 1.49600·1011 metr = 149 600 000 kilometr ;
- 1 yorug‘lik yili = 9.4605·1015 metr = 9.4605·1012 kilometr ≈ 63239.7 a.b. ≈ 0.306595 pk ;
- 1 parsek = 3.0857 ·1016 metr = 3.0857·1013 kilometr ≈ 206265 a.b.
[1] "Parallaks" va "Sekunda" so‘zlarining dastlabki bo‘g‘inlaridan keltirib chiqarilgan.
Yillik parallaks - yerdagi kuzatuvchiga nisbatan, uning yer shari bilan birgalikda quyosh atrofida aylanishi tufayli makon bo‘ylab harakatlanishi natijasida, osmon yoritkichlarining fazo sferasidagi ko‘rinish joyining o‘zgarishi.
Bizni ijtimoiy tarmoqlarda ham kuzatib boring:
Feysbukda: https://www.facebook.com/Orbita.Uz/
Tvitterda: @OrbitaUz
Google+ : https://plus.google.com/104225891102513041205/posts/
Telegramdagi kanalimiz: https://telegram.me/OrbitaUz
| < avvаlgi | kеyingi > |
|---|
