SI birliklari bilan teng huquqda qo'llash mumkin bo'lgan boshqa birliklar
Xalqaro Birliklar Tizimining birliklari bilan teng huquqda, fan texnikaning barcha sohalarida va ta'lim, metrologik o'lchashlar va ho kazolarda qo'llash mumkin bo'lgan boshqa birliklar va ularning SI birliklari bilan o'zro nisbatlari jadvali
|
? |
Kattalik |
Birlik |
|||
|
Nomlanishi |
Belgilanishi |
SI birliklaridagi Qiymati |
|||
|
O'zbek. |
Xalqaro |
||||
|
1 |
Massa |
Tonna |
t |
t |
103 kg |
|
2 |
Vaqt* |
Daqiqa |
daq. |
min. |
60 soniya |
|
3 |
Soat |
soat |
h |
3600 soniya |
|
|
4 |
Kun (sutka) |
k. (s) |
d. |
86400 soniya |
|
|
6 |
Yassi burchak |
Gradus |
?/180 rad |
||
|
7 |
Minut |
' |
' |
?/10800 rad |
|
|
8 |
Sekund |
'' |
'' |
?/648000 rad |
|
|
9 |
Maydon, yuza |
Gektar |
ga |
ha |
104 m2 |
|
10 |
Hajm, sig'im |
litr |
l |
l |
10-3 m3 |
|
11 |
Selsiy temperaturasi |
Selsiy gardusi |
ºC |
ºC |
T=t+T0 T- termodinamik harorat, t-selsiy harorati, T0 =273.15 K |
|
12 |
Chastota intervali |
oktava |
okt |
oct |
log2 f2/f1 = 2 bo'lganda**, 1 oktava = log2 f2/f1 , |
|
13 |
Axborot |
bit |
bit |
bit |
Ikkisidan biri bo'lishi ehitimoli teng bo'lgan ikkita hodisadan birining axborot miqdori. |
|
Bayt |
Bayt |
Byte |
1 bayt = 8 bit |
||
|
Kilobayt |
kb |
kb |
1 kb = 1024 bayt |
||
|
Megabayt |
mb |
mb |
1 mb = 1048576 bayt |
||
|
14 |
pH |
Pi-ash |
pH |
pH |
Kimyoviy moddaning ishqoriylik yoki kislotalilik darajasi |
|
15 |
Nisbiy kattalik (fizik kattalikning bir xil nomdagi fizik kattalikka nisbati, FIK, nisbiy zichlik, nisbiy magnit va dielektrik singdiruvchanlik va ho kazolarda qo'llaniladi.) |
1)Foiz; |
%
|
%
|
10-2 |
|
2)Promille; |
|
|
10-3 |
||
|
3)Milliondan ulushi. |
mln-1 |
ppm |
10-6 |
||
|
16 |
Logarifmik kattalik (tovush bosimi o'lchami, kichayish, susayish va ho kazo) |
Bel |
B |
B |
1 B= P2/P1* , bunda, P2=10P1 , 1 B=2 lg F2/F1 , bunda, F2 =10 * F1 |
* Vaqt bo'yicha hafta, oy, yil, asr birliklari ham keng ishlatiladi va ularda soniya miqdori o'zgaruvchan.
** f2,f1 chastotalar, log2 ikki asosga ko'ra logarifm
** * P2 va P1 bir nomdagi energetik kattaliklar (quvvat, energiya, energiya zichligi va ho kazo ), F2 va F1 kuchlanish birliklari (elektr kuchlanish, tok kuchi, bosim, mexanik kuchlanish va ho kazo)
| < avvаlgi | kеyingi > |
|---|
