Vodorod - eng yengil element

Kimyoviy elementlar ichida eng oddiysi - vodorod hisoblanadi. Vodorod - davriy jadvaldagi №1-elementdir. Bizga ma'lum atomlar ichida vodorod atomi o‘lchamlariga ko‘ra eng kichik, eng yengil va eng sodda tuzilgan atomdir. Balki shu sababdandir, vodorod - Koinotda eng ko‘p tarqalgan element sanaladi. Kosmologlar va Astrofiziklarning fikricha, Koinotda mavjud atomlarning 90% qismini vodorod tashkil qilar emish.

Masalan, bizning yulduzimiz - Quyosh ham asosan vodoroddan tashkil topgan. Boshqa yulduzlar ham xuddi shunday. Vodorod - yulduzlarni barpo qilish uchun eng mos va eng qulay qurilish materialidir.

Biroq, Yerda vodorod unchalik ham ko‘p uchramaydi. Yer qobig‘idagi atomlardan atiga 3% qismigina vodorod hissasiga to‘g‘ri keladi. Yer qa'ridagi boshqa chuqur qatlamlarda bu ko‘rsatkich yanada kam. Shunga qaramay, olimlarning fikricha, Yer ham avvaliga butun Koinot tashkil topgan moddadan, demakki, asosan vodoroddan tashkil topgan bo‘lishi kerak. Unda Yerdagi qolgan vodorod qayoqqa keti ekan?

Skandinaviya elementlari

1794-yili asl millati fin bo‘lgan Yoxann Gadolin ismli olim, Shvetsiyaning Itterbyu shaharchasi yaqinidan ilgari ilm-fanga noma'lum bo‘lgan, yangi mineral topib oldi. Gadolin shaharcha nomiga ishora qilgan holda, ushbu topilmani ittria deb nomlagan edi. Sinchiklab tekshirishlar orqali, olim ushbu mineral tarkibida kimyogarlarga shu choqqacha noma'lum bo‘lgan kimyoviy element mavjudligini ham aniqladi. Tabiiyki, ushbu kimyoviy elementni ham, o‘sha shaharcha nomi bilan ittriy deb atay boshlashdi.

Biroq, ittriyning kashf qilinishi haqidagi hikoya shuning o‘zi bilan yakunlanmagan. Ba'zi paytlarda ittriy jahonning eng nufuzli kimyogarlarini ham boshi berk ko‘chaga olib kirib qo‘ygan bo‘lib, uning atrofidagi bahslar ancha uzoq davom etgan.

Alyuminiy - oshxona elementi

Yer qobig‘ida eng keng tarqalgan metall - alyuminiydir. U shuningdek, eng ko‘p uchraydigan kimyoviy elementlar ichida ham uchinchi o‘rinda turadi. Alyuminiydan ko‘ra ko‘proq uchratish mumkin bo‘lgan kimyoviy elementlar bu - kislorod va kremniy bo‘lib, ular metallmaslar turkumiga mansubdirlar. Foiz hisobida oladigan bo‘lsak, yer qobig‘ining 7% dan ziyodrog‘ini aynan alyuminiy tashkil qiladi. Alyuminiy ko‘pincha tuproq tarkibidagi alyumosilikatlar ko‘rinishida tarqalgan bo‘ladi.

Alyumosilikatlar - alyuminiy, kislorod va kremniyning yana bir, yoki ikkita boshqa element bilan birikmasi hisoblanadi. Qizil rangli qimmatbaho toshlar - granatlar ham alyumosilikatlarning bir turi hisoblanadi.

Fosfor - yog‘dulanuvchi element

1669-yilda olmon kimyogari Xennig Brandt siydik tarkibini tahlil qilish uchun undagi suvni bug‘latib yubordi va idishda qolgan cho‘kindi quyqalarni sinchiklab tekshirib chiqdi. Shu asnoda Brandt davriy jadvaldagi biz bilgan 15-raqamli element - fosforni kashf qilgan edi. Bu - yumshoq mumsimon modda holida bo‘lib, oddiy xona sharoitida ochiq havoda o‘zidan o‘zi yonardi va shu sababli, o‘zidan muayyan yorug‘lik chiqarardi.

o‘zi kashf qilgan moddaning yashil nur chiqarayotganligi sababli Brandt unga yunoncha fosfor, ya'ni, "nur taratuvchi" deb nom bergan.