Orbita . U Z

...Ilm-fan fazosi uzra!

  • Shrift o'lchamini kattalashtirish
  • Odatiy shrift o'lchami
  • Shrift o'lchamini kichiklashtirish

Parsek

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 5
Juda yomon!A'lo! 

Parsek

Parsek – astronomiyada qo‘llaniladigan masofa birligi. SI tizimiga kirmaydi. O‘zbekcha belgilanishi pk (кирилл алифбосида пк), xalqaro belgilanishi pc. Termin «parallaks» va «sekund» so‘zlarining birinchi bo‘g‘inidan yasalgan.

Bir parsek masofa – yillik trigonometrik parallaksi bir burchak sekundiga teng bo‘lgan obyektgacha bo‘lgan masofadir.

Muqobil ta’rifiga ko‘ra esa, bir parsek bu – ko‘rish nuriga perpendikulyar bo‘lgan bir astronomik birlik (a.b.) kesmaning bir sekund burchak ostida ko‘rinish masofasidir. Ushbu ta’rifga ko‘ra, demak, bir parsek, katetlaridan biri 1 astronomik birlikka teng bo‘lgan va o‘tkir burchagi 1" bo‘lgan to‘g‘ri burchakli uchburchakning katta katetining uzunligidir:

Bu degani, 1 pk = 30,8568 trillion km; hamda, 3,2616 yorug‘lik yili masofasi demakdir.

2015-yilning avgust oyida Xalqaro Astronomiya Ittifoqining XXIX-Bosh assambleyasida maxsus rezolyutsiya qabul qilingan va unda parsek

tarzidagi formula bilan aniqlanishini belgilab qo‘ydi. Bu formulaga ko‘ra hisoblansa, bir parsek masofa yuqoridagi ta’rifdagidan 1011 ga qisqaroq chiqadi. Bu yulduzlararo masofani o‘lchash borasida, zamonaviy o‘lchov texnikasida yo‘l qo‘yiladigan nisbiy xatolikning eng katta aniqlik darajasidan ham yuqori darajadir (o‘lchov texnikasining nisbiy xatoligi 0,001%, yoki, 105 bo‘ladi). XAI belgilagan formulaga binoan aniqlangan parsek, ta’rifdagidan ≈242 km ga qisqaroq xolos. Shu sababli, yulduzlararo masofani o‘lchashda ishlatiladigan ushbu birlik deyarli o‘zgarmagan deyish mumkin.

Parsekning kiloparsek (kpk), megaparsek (Mpk) va gigaparsek (Gpk) ko‘rinishidagi karrali birliklari ham fanda qo‘llaniladi. Biroq, parsekning ulushli birliklari ishlatilmaydi. Buning o‘rniga, nisbatan qulayroq bo‘lgan a.b. birligidan foydalaniladi.

Ayrim astronomik masofalarning parsekda ifodalanishiga misollar:

  • 1 a.b. taxminan 4,848∙10−6 parsekka teng;
  • Oort buluti diametri taxminan 0,62 pk;
  • 10 pk masofani yorug‘lik 32 yil, 7 oy va 6 kun muddatda bosib o‘tadi;
  • Quyoshdan eng yaqin sharsimon to‘da M4 gacha bo‘lgan masofa 2,2 pk ni tashkil qiladi;
  • Quyoshdan galaktikamiz markazigacha bo‘lgan masofa taxminan 8 kpk;
  • Somon Yo‘li galaktikasi diametri taxminan 30 kpk;
  • Andromedagacha bo‘lgan masofa 0,77 Mpk;
  • Eng birinchi ochilgan, eng yorqin va eng yaqin kvazar bo‘lmish 3C 273 gacha bo‘lgan masofa 734 Mpk ni tashkil qiladi;
  • Koinotning hozirda kuzatilayotgan va hozircha ko‘z yetgan sarhadlari masofasi 4 Gpk atrofida;


Bizni ijtimoiy tarmoqlarda ham kuzatib boring:

Feysbukda: https://www.facebook.com/Orbita.Uz/

Tvitterda: @OrbitaUz

Google+ : https://plus.google.com/104225891102513041205/posts/

Telegramdagi kanalimiz: https://telegram.me/OrbitaUz

Yangilаndi: 05.11.2019 09:45  
Maqola yoqdimi? Do'stlaringizga ham tavsiya qiling:

Sizda mulohaza qoldirish imkoniyati mavjud emas. Mulohaza qoldirish uchun saytda ro'yxatdan o'tish kerak.

Banner

Orbita.Uz infotekasi

Milliy bayramlarimiz

Yaqin kunlardagi rasmiy bayramlar, kasb bayramlari, muhim tarixiy va xalqaro sanalar.

26 - may - Kimyogarlar kuni


1 - iyun - Xalqaro bolalarni himoya qilish kuni


5 - iyun - Iyd al-Fitr - Ramazon hayiti (Dam olish kuni) (oy chiqishiga qarab bir kunga o'zgarishi mumkin)


13 - Iyd al-Adho - Qurbon hayoti kuni (Dam olish kuni) (oy chiqishiga qarab bir kunga o'zgarishi mumkin)


 

1 - Sentyabr - Mustaqillik kuni. (Dam olish kuni)


2 - Sentyabr - Bilimlar kuni.


 

1 - Oktyabr - Ustoz va murabbiylar kuni. (Dam olish kuni)

O'zbekiston shaharlari ob-havo ma'lumotlari

Orbita.Uz do'stlari:

Ziyo istagan qalblar uchun:

O'zbek tilidagi eng katta elektron kutubxona!

​Ўзбекча va o'zbekcha o'zaro transkripsiya!
O'zbekcha va ўзбекча ўзаро транскрипция!

Bizning statistika


Orbital latifalar :) :)

????????????????????????

Agar qizil qalpoqcha,
bo'ridan yorug'lik tezligiga yaqin tezlikda qochsa,
u infraqizil qalpoqchaga aylanadi...


Birliklar Konvertori

Birlik / Kattalik turini tanlang:
Qiymatni kiriting:

Natijaviy qiymat:

© Orbita.uz

Kontent statistikasi

Foydalanuvchilar soni : 368
Kiritilgan mаqolalar soni : 880
O'qilgan sahifalar soni : 11739630

Tafakkur durdonalari

Ilm-Fan Taraqqiyotni yetaklovchi kuchdir!